mediatraining

Onderwijs is meer dan een klaslokaal, meer dan een studieboek, meer dan een hoorcollege. Onderwijs is ook YouTube-video’s kijken. Als examentraining, straks in het voorjaar, is dat misschien wel de populairste vorm van onderwijs. Wij spreken met drie YouTube-kampioenen. Miljoenen views. Wat betekenen zij voor de examenkandidaten? En wat betekent het voor de portemonnee van die succesvolle docent?

YouTube-kampioenen

 Menno Lagerwey – MathwithMenno- is het gezicht van Wiskunde op YouTube. Ruim 100.000 abonnees. Middelbare scholieren kunnen niet meer zonder zijn uitlegvideo’s. Als éénmans-bedrijfje stak hij in populariteit de wiskundeacademie.nl naar de kroon. Sterker nog: hij heeft nu meer views, meer abonnees. Maar dat is niet het resultaat van een goed doordachte mediastrategie: “Nee nee, d’r zit hier niet zo heel veel strategie achter eigenlijk. Ik heb een hele andere stijl van video’s maken dan de academie. Zij staan voor een greenscreen en dat ziet er al heel gelikt uit. Hele mooie animaties met een uitgebreid verhaal. Ik ben echt to the point. Je ziet bij mij een bord, alsof je bij mij in de les zit en ik leg in 5 minuten wat uit. Dat is het!” Het succes schept ook verplichtingen. “Want mensen rekenen op je. Die hebben hoofdstuk één tot en met vijf gezien. Die verwachten ook hoofdstuk zes en zeven, en ook van vorig jaar van het vmbo… en van het vwo. Dus ik voel heel erg druk om alles helemaal compleet en perfect te hebben. En dan praat ik nog niet eens over de examens, want wanneer die komen; dan moet je aan de bak.”

Verdiensten

Rafal Wietsma -Meneer Wietsma- is de bekendste natuurkundedocent op YouTube. Na bijna 10 jaar ruim 10 miljoen views. Dan ga je er ook wat mee verdienen. “YouTube betaalt per view. Daar zit een behoorlijk algoritme achter. Het is ongeveer € 6 voor duizend views.  Dus voor 10 miljoen views is dat €60.000. En dat wordt veel meer als je reclame toelaat. Bovendien bieden wij alle drie betaalde online trainingen.“

Menno Lagerwey gaat in eindexamentijd ook op bezoek bij andere scholen. Hij geeft zelfs trainingen in een theater als Orpheus Apeldoorn. Uit het hele land komen honderden leerlingen op zijn ‘voorstelling’ af.

Frank Bosma – van de Economie Academy – is een zelfbenoemd zwarte band docent. Een van de eerste YouTube docenten economie. Frank ging on-line verdienen met zijn video’s en zoekt naar de balans tussen digitaal lesgeven en gewoon voor de klas staan. Ja. Hij is een dagje minder gaan werken. Maar hij blijft naar school gaan. “Ik mis gewoon die klas, ik moet contact blijven houden met die leerlingen. De combinatie werkt voor mij wel heel goed omdat je weet waar behoefte aan is vanwege het directe contact. De leerlingen geven feedback en dat kan ik goed gebruiken bij mijn video’s.” De Economy Academy is al geen éénmanszaak meer. Frank maakt gebruik van jonge mensen om montages en vormgeving te maken.

Succes op school

Bij alle drie docenten begon het met succes op school. Zij kregen de reputatie van docenten die heel goed kunnen uitleggen. Vervolgens ontdekten zij YouTube; makkelijk voor het ‘on-demand’ leren, door experimenten te doen, door te zetten ondanks het feit dat er weinig naar werd gekeken en op een bepaald moment door te breken en daarvan te profiteren. Van honderd, naar duizend, naar miljoen views… Zij merkten dat er ook wat mee te verdienen is. Zij gingen soms minder lesgeven op school en verdienden met YouTube  genoeg om dat te compenseren. Maar geen van drieën wil van de onderwijspraktijk af. Ze hebben een klas nodig om het contact met de doelgroep niet te verliezen.

Aob

Het zijn dus docenten die succesvol zijn in de klas en het dan (ook) tegen betaling on-line gaan gebruiken. Floor de Booys van de Algemene Onderwijsbond (#AOb) daarover: “Er is natuurlijk een gigantisch lerarentekort. Een op de zes klassen in het basisonderwijs begon dit schooljaar zonder leraar.

Dat betekent klassen samenvoegen, gatenkaas roosters, lesuitval, werkdruk en ga zo maar door. Leerlingen zijn daarvan de dupe. Vaak leerlingen in wijken waar het toch al moeilijk is. Dus kansenongelijkheid.

Op zich heeft de AOb niks tegen (online) bijlessen, maar wel als het de ongelijkheid vergroot en alleen bereikbaar is voor leerlingen met ouders met een dikke portemonnee.

Wij staan voor goed onderwijs op school. We gaan ervoor dat in 2030 alle leerlingen in Nederland een bevoegde leraar hebben. En dat de kwaliteit van de lessen zo goed is, dat bijlessen niet standaard nodig zijn.

Leraren horen genoeg te verdienen met lesgeven op school. Daarom zijn wij als grootste onderwijsvakbond ook trots op de net afgesloten cao’s. Waarin de inflatie met 10 procent wordt gecorrigeerd.

Een solide salaris en minder werkdruk, kleinere klassen en meer autonomie moeten het onderwijs weer aantrekkelijk maken. Want laten we eerlijk zijn: leraar is een van de mooiste beroepen die er zijn.”

Betekent dat dat de leerlingen voor goed onderwijs de portemonnee moeten trekken?  Dat is absoluut niet het geval, reageren Ralf, Frank en Menno bijna tegelijk. “Die ‘docenten’ zijn er wel, maar daar moet je ons niet onder rekenen. Er zijn uitgeverijen die tegen betaling video’s aanleveren, gemaakt door ‘goedkope’ studenten. Waar wij vier jaar voor gestudeerd hebben en veel praktijkervaring hebben opgedaan, doen zij alsof dat allemaal niet nodig is.” Frank, Menno en Rafal doen ook alle moeite om leerlingen die krap bij kas zitten, gratis toegang te geven tot hun content.

Mediatraining

Het digitale lesgeven vereist wel weer nieuwe disciplines. Zouden docenten niet eigenlijk verplicht een mediatraining moeten krijgen? “Nou, ik zou eerder denken aan een soort van toneeltraining. Lesgeven is toch ook een soort acteren. Een voorstelling maken eigenlijk met heel ingewikkeld publiek. Je moet leren hoe je spreekt voor een groep, hoe je je moet gedragen, wat je moet doen, wat je moet laten. Ik heb dat wel een klein beetje gehad op de lerarenopleiding. Maar te weinig.”

Zouden docenten zich niet iets meer bezig moeten houden met de media van hun leerlingen. Denk aan Instagram, TikTok? Hier zijn de drie docenten verdeeld over. Voor Meneer Wietsma is TikTok een ‘no-go’. Voor hem staat TikTok voor korte clips met een muziekje en een dansje. YouTube is daarentegen een degelijke, goede vorm geworden, met tijd voor inhoud en voor de leerlingen werkt dat.

Menno Lagerwey kan zich wel voorstellen dat er ook nagedacht wordt over de nieuwste media: “Ik heb het wel eens geprobeerd op TikTok maar dat is toch lastig. Het format is gewoon anders dus je moet een heel ander soort video’s maken. Verticaal, korter. En ik vond het ingewikkeld om af te wijken van mijn eigen beproefde concept”.

Podcast

Podcast is voor de heren nog niet aan de orde. Bij de uitleg van ‘hun’ abstracte vakken is beeld onmisbaar. Zij merken natuurlijk wel de groeiende populariteit van podcasts onder hun leerlingen, maar dat is waarschijnlijk geschikter voor vakken als geschiedenis of burgerschap.

 

Dit artikel is een bewerking van van de interviews in de podcast over podcast van de Podcast-Academy.nl. https://open.spotify.com/episode/68eIIFd4INjGmy4csz0vH9?si=47bce263a80a4226